سیلی که خواب مسئولان را پراند! - باتسک

رستم زرودی در گفت وگو با خبرنگاران با اشاره به اینکه اگر مدیران به وظایف ذاتی و بدیهی خود عمل می کردند این میزان از خسارت به استان به ویژه غرب مازندران وارد نمی شد، اظهار کرد: متاسفانه ضعف عملکرد مدیران در انجام وظایف محوله معمول و جاری، موجب بروز چنین خسارت هنگفتی شد.

زرودی، مدیریت بحران را بر 4 اصل پیش بینی، پیشگیری، مقابله و بازسازی بیان و توضیح داد: 2 اصل پیش بینی و پیشگیری مربوط به پیش از وقوع حادثه بوده و اصول مقابله و بازسازی شامل اقداماتی است که پس از وقوع رخداد باید انجام گردد.

این کارشناس مدیریت بحران با اشاره به حادثه سیل اخیر و مشکل ادارات ذیربط نسبت به برخورد با آن، اعلام کرد: مدیران مرتبط با این حادثه همانند ادارات راه، بنیاد مسکن، امور آب، شهرداری، دهیاری ها و حتی در مواردی پلیس راهور باید نسبت به بروز بارندگی شدید اعلام وضعیت می کردند. همچنین در حوزه پیش بینی ضمن انجام برخی کارهای روتین که برعهده ادارات ذیربط بود، باید نسبت به جبران برخی اشتباهات گذشته اقدامات سریع تری طی مطالعات و آنالیز های کارشناسی رقم می خورد.

کاهش آب بندان ها و افزایش خطرهای پس از آن

زرودی با ذکر مثالی در تشریح اصلاح رفتار و عملکرد بدیهی دستگاه ها، گفت: در گذشته در استان از شرق تا غرب مناطقی به نام آب بندان و تالاب وجود داشت که به دلیل عدم داشتن متولی خاص، متاسفانه با هجوم شهرسازی و گسترش روستاها، وسعت آنها کاهش یافت یا از بین رفت.

وی، کاهش آب بندان ها و گسترش توسعه شهری و روستایی همراه با فعالیت راهسازی، آسفالت، ساخت و ساز و قطع درختان را عامل از دست رفت آبندان و به دنبال آن افزایش روان آب برشمرد و توضیح داد: به دلیل نبود متولی تعیین در این حوزه و اختلاف بین دستگاه های مرتبط مانند منابع طبیعی، جهاد و اداره آب، این تالاب ها و آب بندان ها از بین رفته و جایی برای مهار آب های سرگردان وجود ندارد.

برداشت بی رویه از جنگل و کارهایی که نشد

مدیرکل سابق مدیریت بحران استان مازندران با اشاره به فواید درخت و جنگل ها در جلوگیری از بروز سیلاب، اظهار کرد: در حوزه پیش بینی با وجود برداشت بی رویه چوب از جنگل ها و قطع درختان به واسطه توسعه و عمران روستایی و شهری، هیچ اقدامی برای جنگل کاری و درختکاری گسترده بجای نقیصه فوق انجام نشد.

زرودی با بیان ذکر مثالی درباره عملکرد ضعیف مدیران در انجام وظایف روتین، اعلام کرد: مدیران حتی با مطالعه نسبت به نقاط حادثه خیز و احتمالی وقوع سیل در ارتفاعات، هیچ اقدامی برای نصب رسوب گیر و سرشاخه گیر در مسیر رودخانه ها انجام ندادند، چه بسا که اگر سرشاخه گیر در مسیر رودهای خروشان مناطق نصب شده و قرار داشت هرگز خرابی پل ها و ویرانی اخیر عاید شهرستان ها نشده و با یک اقدام پیشگیرانه آسان و به موقع میزان خسارت کاهش می یافت.

وی در ادامه وظایف دهیاران و شهرداران را مورد انتقاد قرار داد و اضافه نمود: ابتدای شهریور، زمان لایروبی و حلب زنی (دیواره سازی) انهار و رودهایی است که در مسیر روستاها و شهرها وجود دارد اما هیچ یک از مسئولان شهری و روستایی عملیات لایروبی را به نحو احسن انجام ندادند.

زرودی گفت: لایروبی اجرا شده در رودخانه های غرب استان مازندران به قصد لایروبی نبوده و تنها با هدف برداشت مصالح و آبرفت ذخیره شده در مکان های تعیینی از رودخانه ها صورت گرفت که به اسم لایروبی تمام شده است.

این کارشناس مدیریت بحران با بیان این که سیل اخیر در مسیر رودخانه های خاموش شهرستان ها رخ داد، اظهار کرد: این رودها بنا به دلایل متعدد، زمان بسیاری از سال خشک است و به همین دلیل مسیر آنها مملو از درختان متنوع بوده است.

وی در ادامه به نقص عملکرد دستگاه های اجرایی در این زمینه پرداخت و توضیح داد: امور آب و اداره منابع طبیعی در تعاملی سازنده می توانستند با شناسایی و چکش زدن درختان مسیر رود و با قطع آنان علاوه بر کسب درآمد، مسیر رودخانه ها را هموار نمایند.

زرودی با یادآوری هشدارهای هواشناسی نسبت به وقوع سیل تاکید نمود: با اقداماتی پیشگیرانه نظیر دیواره سازی رودخانه ها فقط با دپو کردن سنگ های مسیر رود و همچنین شناسایی مسیرهای حادثه خیز و مستعد تخریب می توان خسارت ناشی از وقوع سیل را تا حد زیادی کاهش داد.

بارندگی های بعدی عواقب به مراتب خطرناک تری در شهرهای غرب مازندران خواهد داشت

وی با هشدار به اینکه اگر اقدامات پیش بینی و پیشگیرانه انجام نگیرد در بارندگی های بعدی در طول سال عواقب به مراتب خطرناک تری در انتظار روستاها و شهرهای غرب مازندران خواهد بود، توضیح داد: چنانچه اقدامات فوری در حریم رودها و مناطق مستعد تخریب صورت نگیرد امکان رانش در روستاها به ویژه مناطق بالادست دور از انتظار نخواهد بود.

زرودی در بخش دیگری از گفت وگو به وجود 2 ماده واحده در ردیف بودجه استان ها برای پیامدهای اینچنینی اشاره نمود و اضافه نمود: در حوزه پیشگیری و پیش بینی دو ماده 10 و 12 در ردیف بودجه قرار داشته که شهرستان ها می توانند از محل این اعتبارات برای موارد پیشگیرانه دریافت اعتبار داشته باشند.

وی، خطاب به مسئولان اجرایی ارشد شهرستان ها، اعلام کرد: کدام یک از فرمانداران غرب مازندران با تشکیل کارگروه ویژه بحران، اقدام به مطالعه و شناسایی نقاط حادثه خیز نموده و با اعلام آن به استانداری و سازمان برنامه و بودجه از محل این اعتبارات تقاضای دریافت اعتبار نموده اند، چه برسد به جذب آن یا فارغ از این باید از شهرداری ها و دهیاری ها پرسید چقدر از بودجه آنان در جهت دیواره سازی رودخانه ها و انهار هزینه شده است و یا چند درصد بودجه عمرانی شهرستان ها در مسیر مدیریت بحران قبل از وقوع حادثه خرج و هزینه شد.

زرودی در ادامه از نواقص موجود در تجهیزات و امکانات شهرستانی تحت اصول مقابله و بازسازی از 4 اصل مدیریت بحران نام برد و اظهار کرد: ابتدا باید در ستاد مدیریت بحران شهرستان ها به شناسایی ماشین آلات یاری رسان مانند لودر، بلدوزر و سایر ماشین ها پرداخته و سپس برای برطرف نواقص موجود اعلام احتیاج به استان صورت می گرفت تا تجهیز به موقع انجام گردد.

وی در پاسخ به ارزیابی عملکرد مدیران شهرستان ها، توضیح داد: اگر مدیران به درستی عمل می کردند هرگز این میزان از خسارت به وجود نمی آمد و حجم خسارات بیانگر عملکرد ضعیف مدیران نسبت به وظایف ذاتی و بدیهی آنان است.

مدیرکل سابق مدیریت بحران استان مازندران اقدامات اجرا شده در قالب بازسازی را غیرمناسب، ارزیابی و توضیح داد: با گذشت بیش از یک هفته از وقوع سیل هنوز کارشناسان برآورد درستی از میزان خسارات به مناطق مختلف شهرستان ها ندارند.

زوردی کمبود امکانات و تجهیزات را عامل تاثیرگذار بر کندی پیشرفت در حوزه بازسازی دانست و گفت: بسیاری از آواربرداری ها هنوز انجام نشده و حتی بسیاری از مناطق تاکنون مورد بازررسی و بازبینی کارشناسان و امداد رسانان قرار نگرفته است.

وی یکی دیگر از مسائل مدیریت پس از بحران را همکاری و تعامل مناسب با پیمانکاران برشمرد و اعلام کرد: بسیاری از پیمانکاری به دلیل بدقولی مسئولان و انباشته شدن مطالبات معوقه خویش دیگر تمایلی به همکاری با ادارات ذیربط نداشته و این مسئله ای است که باید پیش و پس از بحران برای آن چاره اندیشی گردد.

صدور مجوز و ساخت و سازهای غیر اصولی

زرودی در سرانجام صدور مجوز در ساخت و سازهای غیر اصولی در حریم رودخانه ها، برداشت بی رویه مصالح، صدور مجوز بدون مطالعه و آنالیز برای شرکت های پیمانکاری و مواردی از این دست را گوشه ای از بی تدبیری عملکرد مدیران دانست و گفت: چنانچه مدیران متعهد و کاربلد به وظایف خود عمل نمایند مسائل و بحران هایی از قبیل سیل، خسارات هنگفت به بار نخواهد آورد.

گفت وگو از سیدنوید ساداتی خبرنگار خبرنگاران