5 ایرانی در لیست 500 هنرمند برتر سال 2021 - باتسک

اعتماد در ادامه نوشت: در لیست 500 هنرمند برتر سال 2021، پنج هنرمند ایرانی شامل رضا درخشانی در رتبه 181، علی بنی صدر در رتبه 282، واحد خاکدان در رتبه 429، شهریار احمدی در رتبه 443 و شیرین نشاط در رتبه 461 قرار دارند. آرت پرایس به اسم منتشرکننده این لیست، نقشی راهبردی در ارایه بانک اطلاعات هنرمندان دنیا دارد. چیزی که اهمیت این لیست را نشان می دهد این است که این 500 هنرمند از بین بیش از 500 هزار هنرمند فعال در سراسر دنیا انتخاب شده اند.

این موسسه، اطلاعاتِ موردنیاز برای این رتبه بندی را به وسیله موسسات اصلی حراج، گالری های دنیا و مجموعه داران تهیه می نماید. آرت پرایس با دسترسی به اطلاعات و تصاویر بیش از صد میلیون اثر هنری از سال 1700 میلادی به این سو به تحلیل های دقیق خود در عرصه هنر معروفیت دارد.

در صدر این رتبه بندی نام این ده هنرمند به چشم می خورد: ژان میشل باسکیه، بنکسی، یوشیتومو نارا، جورج کوندو، بیپله، لئویی، متیو وُنگ، ژو چونیا، کیت هرینگ و آدرین چینی دیده می گردد. براساس این گزارش، رضا درخشانی در بین هنرمندانِ معاصر ایرانی، هنرمندی است که آثارش بیشترین فروش را در حراج ها داشته است. بیشترین قیمتی که برای فروش اثری از او چکش خورده، حدود 709 هزار دلار بوده. مجموع 9 اثر فروش رفته از او ارزشی برابر با یک میلیون و چهارصد هزار دلار داشته است.

در رتبه بعدی علی بنی صدر قرار گرفته است که مجموعا 2 اثر از او به مبلغ 735 هزار دلار فروخته شده و گرانبهاترین اثرش 572 هزار دلار به فروخته شده است. سومین هنرمند ایرانی واحد خاکدان است که مجموعا 2 اثر از او به مبلغ 418 هزار دلار به فروش رفته. بالاترین رقم فروش رفته برای یک اثر او 412 هزار دلار بوده است. چهارمین هنرمندِ لیست 500 هنرمند برتر سال 2021، شهریار احمدی است که 2 اثرِ او به قیمت 396 هزار دلار فروخته شده و گران ترین اثرش 389 هزار دلار بوده است.

این نکته قابل ذکر است که در لیست پنج هنرمند برتر ایرانی، فقط شهریار احمدی ساکن ایران است و این در حالی است که با توجه به شرایط اخیر روابط سیاسی خاورمیانه، سکونت در اروپا و امریکا، شرایط موفقیت در هنر بین المللی را بار ها و بار ها تسریع می بخشد. چنان که می دانیم ارتباط نزدیک با مراکز معتبر هنری دنیا و گالری های سطح بالا، در حالی اتفاق می افتد که هنرمند بتواند ارتباط فیزیکی نزدیک تری داشته باشد.

در صندلی پنجم هم، شیرین نشاط قرار گرفته است که از جولای 2020 تا ژوئن 2021.23 اثر از او در حراج ها فروخته شده و مجموع قیمت آثارش 380 هزار دلار بوده است. بالاترین قیمت چکش خورده برای یک اثرش، 43 هزار دلار بوده است. شاخص قیمت آثار این هنرمندان از حراج های لندن، پاریس و تهران به دست آمده است. حراج لندن معمولا محل خوبی برای عرضه آثار گرانبها و فروش آثار با قیمت های نجومی است. زمانی نیویورک هم فرصت خوبی به شمار می آمد، اما از سال2010 نقش چندان پررنگی از این حیث ایفا نمی نماید.

بعضی هنرمندان ایرانی که در حراج تهران حضور مستمری داشته اند، شاخص قیمت فروش بیشتری را از آن خود نموده اند. حراج تهران هم اینک یکی از حراج های قدرتمند منطقه خاورمیانه به شمار میرود که هرچند بین المللی نیست و تنها روی هنرمندان ایرانی تمرکز دارد؛ با این حال فروش هایش مورد استناد موسسات و مراجعی، چون آرت پرایس و فیاک قرار می گیرد.

مبنای آرت پرایس و فیاک برای این رتبه بندی، حجم فروش آثار هنرمندان، حدفاصل جولای 2020 تا ژوئن 2021 بوده است و درعین حال بیشترین رقمِ حاصل از چکش خوردن آثار این هنرمندان هم در این رتبه بندی دخیل بوده است. اما در صدر لیست 500 هنرمند پرفروش سال 2021، برای یازدهمین سال پیاپی نام چهره مشهور گرافیتی امریکا، ژان میشل باسکیه، به چشم می خورد.

باسکیه با حجم کلی فروش 385 میلیون دلار در حراج های بین المللی از جولای 2020 تا ژوئن 2021، پرفروش ترین هنرمند این سال محسوب می گردد. گران ترین اثر او در حراج های دنیای به مبلغ 93 میلیون دلار به فروش رسیده است. ژان میشل باسکیه، زاده 22 دسامبر 1960 - درگذشته 12 آگوست 1988 اولین نقاش امریکایی- آفریقایی تبار بود که به معروفیت بین المللی رسید.

او ابتدا به اسم یک هنرمند گرافیتی در نیویورک و بعد در دهه 1980 به اسم یک هنرمند سبک نئواکسپرسیونیسم مشهور شد. او در 27 سالگی در بی پولی درگذشت؛ درحالی که نقاشی هایش الهام بخش هنرمندان نوگرا بود و به قیمت های گران فروخته می شد. بنا به گزارش آرت پرایس، هم اکنون مارکت هنر معاصر 23درصد از گردش مالی مارکت هنر دنیا را دراختیار دارد. این درحالی است که این درصد در سال 2000 تنها 8/2درصد بود.

در واقع شروع قرن بیست و یکم با افزایشی معنادار در تقاضا برای هنر معاصر (Contemporary art) همراه بود. قیمت آثار معاصر خیلی سریع از اوایل این قرن رو به افزایش گذاشت و گردش مالی 100 میلیون دلاری این دسته آثار در اوایل سال 2000، به گردشی دو میلیارد دلاری در سال 2021 رسید. ظرف بیست و یک سال، هنرمندان معاصر در راس هرم مارکت هنر قرار گرفتند و قدر و قیمتی افزون را تجربه کردند.

هرچند رشد مارکت هنر معاصر مرهون درخشش چهره های محبوب هنر امریکا بود، اما در این بین توزیع وسیع مارکت هنر چین هژمونی امریکا را در هنر معاصر در نوردید. نکته مهم در گردش مالی هنر معاصر در سال های 2021-2020، همزمانی برپایی حراج های دنیای با پاندمی کرونا است که نه تن ها از این گردش مالی نکاسته و آسیبی به آن نزده که به آن افزوده است. در این بین هنر خاورمیانه روز به روز در حال رشد و دگرگونی است.

بین سال های 2006 تا 2008 حراج های بزرگی که در خاورمیانه برگزار شدند؛ خصوصا حراج کریستیز سال 2006 در دوبی، باعث شدند هنر خاورمیانه و ایران بیش از گذشته به عرصه های دنیای راه پیدا کند. مجموع فروش حراج کریستیز دوبی در آوریل 2008 رکورد جدیدی در تاریخ حراج های خاورمیانه (بخش هنر مدرن و معاصر) برجای گذاشت.

هرچند بعد از بحران مالی سال 2008 مجموع فروش آن افت کمی داشت، اما درحال حاضر به این سمت رفته است که صندلی قابل اتکایی برای خود دست وپا کند. به نظر می رسد علاقه بین المللی به آثار هنرمندان خاورمیانه و خصوصا ایرانی ها و عرب ها رو به رشد است و این موضوع خیلی مهمی است؛ چون بسیاری از این هنرمندان در دهه های گذشته فرصت ارایه آثار خود در عرصه دنیای را نداشته اند.

قطعا در آثار هنرمندان ایرانی، رگه هایی از کیفیت و عظمت است که این چنین موردتحسین و توجه منتقدان، کارشناسان، مجموعه داران و خریداران امریکا، اروپا و سایر نقاط دنیا قرار گرفته است. در 15 سال گذشته، مارکت هنر خاورمیانه و شمال آفریقا شاهد یک نوزایی تمام عیار بوده است. ثبت رکورد های بالای فروش از سوی هنرمندان در حراج کریستیز دوبی، گویای این واقعیت است. قرارگرفتن مجدد نام پنج ایرانی را در لیست 500 هنرمند برتر، از زاویه این نوزایی در هنر ایران می توان آنالیز کرد.