روایتی از 50 سالگی یک رویداد عکاسی شهری - باتسک

پنجاهمین دوره این فستیوال اول جولای 2019 (دهم تیرماه) در شهر آرل افتتاح شد و 22 سپتامبر (31 شهریورماه) هم به کار خود خاتمه می دهد.

گزارشی که در ادامه می خوانید حاصل مشاهدات خبرنگار مهر از حضور در این فستیوال بین المللی است.

به عقیده خیلی از عکاسان، فستیوال بین المللی آرل، یکی از معتبرترین و بااهمیت ترین رویدادهای عکاسی به شمار می رود؛ با حضور و دیدن آثار و فضای برگزاری این رویداد کاملا معین می گردد که این نظر دور از ذهن و ادعایی گزاف نیست.

از همان ابتدا که وارد شهر آرل می شوی، متوجه می شوی که کل شهر در خدمت این جشنواره است و همه جا پوسترهای این رویداد نصب شده است؛ از رستوران ها و سوپرمارکت ها گرفته تا مراکز فرهنگی و هنری. بیشتر کتاب فروشی ها هم کتاب های دوره قبل این جشنواره را برای فروش گذاشته انداز همان ابتدا که وارد شهر آرل می شوی، متوجه می شوی که کل شهر در خدمت این جشنواره است و همه جا پوسترهای این رویداد نصب شده است؛ از رستوران ها و سوپرمارکت ها گرفته تا مراکز فرهنگی و هنری. بیشتر کتاب فروشی ها هم کتاب های دوره قبل این جشنواره را برای فروش گذاشته اند و حتی اقلام نوشت افزاری و فرهنگی مثل دفتر، پیکسل های فانتزی و... با موضوعیت جشنواره عکس آرل برای فروش گذاشته اند.

این نمایشگاه در بازه زمانی که ذکر شد هرروز از ساعت 10 صبح کار خود را آغاز می نماید تا ساعت 7:30 عصر که به دورهمی های شبانه و گپ و گفت های عکاسان با یکدیگر ختم می گردد. جزئیات برنامه های هرروز هم در یک کاتالوگ و جدول های منظم آورده شده تا افراد بتوانند انتخاب نمایند که در چه ساعتی از روز، از چه پروژه و نمایشگاهی بازدید نمایند.

خلاصه اینکه وقتی در ایام برگزاری این جشنواره وارد شهر می شوی، تصور ورود به یک شهر را نداری، بلکه گویی وارد یک جشنواره بزرگ به وسعت یک شهر شده ای. تعداد بازدیدنمایندگان این جشنواره با سایر جشنواره های این حوزه قابل مقایسه نیست. طبق آماری که روی سایت جشنواره درج شده، سال گذشته این جشنواره میزبان 140 هزار نفر بازدیدنماینده از سراسر جهان بوده است.

با وجود اینکه این جشنواره حدودا سه ماه برپاست ولی مهم ترین رویداد و اتفاق های حوزه عکاسی در هفته اول که هفته افتتاحیه است رخ می دهد به طوری که در این هفته بسیاری از مسئولین دولتی کشور فرانسه هم در جشنواره حاضر می شوند و از آن بازدید می نمایند.

از آنجایی که در این روزها و این فصل از سال هوا هم در شهرهای اروپایی حسابی دلنشین است، همه کافه و رستوران ها میز و جایگاه های خود را بیرون در پیاده روها گذاشته اند و مکان مناسبی را برای گپ و گفت اهالی عکاسی آماده نموده اند. اگر از علاقمندان و حرفه ای های حوزه عکاسی باشید، احتمالا می توانید چهره های معروف این عرصه را در این ایام ببینید چون بسیاری از عکاسان، گالری دارها و کیوریتورها در این ایام در جشنواره آرل حضور دارند و به دنبال استعدادهای ناب و خاص در عرصه عکاسی هستند.

علاوه براینکه خیلی از حرفه ای های جهانی عکاسی در این جشنواره حضور دارند و پروژه های کاری خود را برنامه ریزی می نمایند این جشنواره فرصت خوبی برای پیشرفت عکاسان آماتور هم فراهم می نماید. برگزاری کارگاه آموزشی و بحث و تبادل نظر راجع به عکس ها از جمله برنامه های این فستیوال برای عکاسان آماتور است. در همان هفته نخست فعالیت بیش از 200 عکاس آماتور دوره های کوتاه دانش افزایی را آغاز کردند.

مورد جالب توجه این فستیوال مشارکت مکان های تاریخی و موزه ها در برگزاری آن است به طوریکه نمایشگاه های عکس این رویداد اغلب با مشارکت موزه ها و موسسات فرانسوی و خارجی برگزار می گردد و برای مدت زمان زیادی فضای خود را در اختیار برگزارنمایندگان این فستیوال قرار می دهند.

سال جاری 51 نمایشگاه در 33 مکان مختلف فرهنگی یا مکان هایی که به عنوان میراث فرهنگی ثبت شده اند (مانند کلیساها، ساختمان های صنعتی...) برگزار گردید؛ بعضی از این اماکن فقط مخصوص این جشنواره و در مدت برپایی این نمایشگاه به روی عموم باز خواهند بود.

در جشنواره سال جاری علاوه بر آثار عکاسی، ویدئو وآثار ضبط شده صوتی، اسناد و مدارک دیجیتالی (روزنامه، آفیش، نامه، مقاله، ...) روایت شاهدان یک رویداد مهم نیز ارائه شد. بخش ویژه ای نیز به آثار دان مک کالن، عکاس جنگ بریتانیایی قرن بیستم که اکنون هشتاد سال دارد و بسیاری از جنگ ها و بحران های اجتماعی را با عکس های خود پوشش داده، اختصاص یافته است.

رویکرد این فستیوال کاملا آرتیستی و با موضوع کیوریتور است به این معنا که شخص عکاس برای چنین جشنواره ای نمی تواند به تنهایی اپلای و شرکت کند، بلکه حتما باید کارش کیوریتور داشته باشد. در بخش رقابتی فستیوال هم یا گالری دار و یا کیوریتور شرکت می نمایدیکی از اتفاقات دیدنی و مهمی که در طول برگزاری این جشنواره رخ می دهد برنامه هایی است که شب ها برگزار می گردد. به این شکل که در بخش های مختلف شهر که به این فستیوال مربوط است اسکرین های بزرگ گذاشته و ویدئوهای مولتی مدیا از آثار عکاسان مختلف به نمایش گذاشته می گردد؛ به این ترتیب علاوه بر اینکه پروژه کمپانی های جدید معرفی و نمایش داده می گردد تماشاگران می توانند با تازه ترین اتفاقات روز عکاسی جهان آشنا شوند.

رویکرد این فستیوال کاملا آرتیستی و با موضوع کیوریتور است به این معنا که شخص عکاس برای چنین جشنواره ای نمی تواند به تنهایی اپلای و شرکت کند، بلکه حتما باید کارش کیوریتور داشته باشد. در بخش رقابتی فستیوال هم یا گالری دار و یا کیوریتور شرکت می نماید. در واقع اثر عکاس توسط یک گالری دار یا کیوریتور معرفی می گردد.

در حاشیه این فستیوال بین المللی، جشنواره ها و نمایشگاه های دیگری هم برپاست؛ VOICE OFF یکی از این نمایشگاه هاست که سال جاری در حاشیه فستیوال آرل برگزار گردید.

علاوه بر این در بخش های جنبی این فستیوال کمپانی های فراوری دوربین عکاسی و لوازم جانبی آن هم شرکت و از محصولات جدید خود رونمایی می نمایند به عنوان نمونه سال جاری کمپانی Olympus در کنار یکی از نمایشگاه های اصلی این فستیوال غرفه ای برپا نموده بود و به معرفی محصول جدید خود می پرداخت.

این جشنواره هم مثل بسیاری از جشنواره های معتبر جهان، اسپانسر و حامی اقتصادی دارد و از انجایی که جشنواره معتبر و وسیعی با مخاطبان خاص خودش است، اغلب اسپانسرهای آن شرکت های معروف هستند.

اسپانسر سال جاری آرل، BMW بود که برای تبلیغ محصول خود آخرین مدل این کمپانی را در شهر تاریخی آرل فرستاده بود و روی آن با تبلیغات جشنواره تزئین شده بود.

نکته ای که بسیاری از عکاسان حاضر در جشنواره به آن اذعان دارند اینکه به طورکلی جشنواره عکس آرل فرصت خوبیست که دید عکاسان وسیع گردد و با شکل های مختلف عکاسی آشنا شوند. عکاسی صرفا دریافت عکس نیست، یک عکاس باید با مدیوم های دیگر هم آشنا گردد. درجشنواره عکس آرل هنر عکاسی مدرن به خوبی دیده می گردد و ما شاهد عکس های قدیمی تا دوران معاصر هستیم.

• سهم ایرانی ها از جشنواره آرل

دوسال پیش حدود 66 عکاس از ایران با ارائه پروژه ای با عنوان 38 سال در جشنواره آرل شرکت کردند. آناهیتا قباییان و نیوشا توکلیان، گردآورندگان آثار این نمایشگاه بودند و در معرفی این نمایشگاه مطرح کردند: با این نمایشگاه می خواهیم کسانی که امروز، تصویر ایران را شکل می­ دهند معرفی کنیم.

در جشنواره سال جاری هم چند عکاس ایرانی حضور داشتند که یکی از آن ها هاشم شاکری بود. پروژه این عکاس جوان که در قالب مولتی مدیا ارائه شد مرثیه ای برای مرگ هامون نام دارد که راجع به خشکسالی جنوب شرق ایران است.

مجموعه عکس های این عکاس ایرانی در پنجم سپتامبر که با عنوان شب سال در این جشنواره معروف است در قالب یک پروژه مالتی مدیا به نمایش درآمد و پس از آن به عنوان یکی از آثار شاخص بخش مولتی مدیا هرشب تا خاتمه جشنواره به نمایش گذاشته می گردد. کیوریتور آثار وی Hugo du Pleaaix بود.

هنرمند عکاس دیگری که در پنجاهمین دوره این جشنواره حضور داشت و پیروز به دریافت جایزه شد، حنا دارابی بود که پیروز به دریافت جایزه کتاب تاریخی به علاوه یاری نقدی 6 هزار یورویی شد. این جایزه به دلیل انتشارکتاب عکس های این هنرمند در خصوص انقلاب ایران و حوادث سال های 1979 الی 1983 به وی تعلق گرفت.

منبع: خبرگزاری مهر