پتانسیل بالای نیروی انسانی ایرانی در حوزه رباتیک جهانی، سنگر دانشگاه را خالی نکنید - باتسک

گروه علمی و دانشگاهی خبرنگاران؛ مهدی طالع ماسوله محقق و مخترع ایرانی و استاد دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران که اتفاقا مدیر آزمایشگاه تعامل انسان و ربات نیز هست، در سال 92 در مصاحبه ای آینده رباتیک ایران را روشن پیش بینی نموده و چشم انداز روباتیک بسیار روشن و در عین حال خطرناک است زیرا باید از ابتدا بنیان آن را درست گذاشته و حرکت کنیم.

حالا که 5 سال از آن موقع می گذرد و دانش رباتیک ایران پیشرفت بسیاری داشته است، طالع ماسوله از پتانسیل بالای نیروی انسانی ایرانی در حوزه رباتیک جهانی خبر می دهد.

در این باره با این محقق ایرانی گفت وگویی داشته ایم که طالع ماسوله در این گفت وگو از پیشرفت ها، ظرفیت ها، مسائل و موانع حوزه علم و فناوری کشور و راه های برطرف موانع سخن گفت.

پتانسیل بالای نیروی انسانی ایرانی در حوزه رباتیک جهانی

فارس: اجازه دهید صحبت هایمان از حوزه تخصصی شما که حوزه رباتیک است آغاز کنیم، به نظر شما در این حوزه کجای کار هستیم و چقدر پیشرفت نموده ایم؟

طالع ماسوله: از نظر من در این حوزهکارهای خوبی اجرا شده است، البته اگر میزان پیشرفت را نسبت به شرایط و امکانات موجود بسنجیم می توانیم بگوییم در کل در حال حاضر کارهای خیلی خوبی در موارد مختلف تحقیقاتی در حوزه رباتیک و هوش مصنوعی اجرا شده است و با توجه به امکانات و شرایطی که هست محققان ما خوب فعالیت می نمایند.

فارس: در حوزه رباتیک صندلی ما در جهان چگونه است؟

طالع ماسوله: اگر بخواهیم از حیث نیروی انسانی بسنجیم صندلی بسیار بالایی داریم، نیروهای خوبی در کشور هستند که کارهای پیشرفته ای می توانند انجام دهند اما متاسفانه راهنمایی خوبی صورت نمی گیرد و ما برنامه ریزی شده پیش نمی رویم.

فارس: منظورتان این است که از پتانسیل نیروی انسانی مان به خوبی استفاده نمی کنیم؟

طالع ماسوله: بله، دقیقا.

فارس: چطور؟

طالع ماسوله: ما باید زیرساخت های حوزه رباتیک را تقویت کنیم، در بعضی زیرساخت ها بسیار قوی هستیم و در بعضی موارد کارهای بسیار پیشرفته ای می کنیم که در جهان موجود نیست یعنی پیشرفت را داریم اما این پیشرفت ها باید به گونه ای برنامه ریزی شود که در عمل به کار ما بیاید.

ایران دارای پتانسیل بالای نیروی انسانی در حوزه دانش رباتیک است اما این پتانسیل باید با هم افزایی در راستای برطرف احتیاجهای کشور قرار بگیرد

فارس: یعنی به نظر شما در حوزه کاربرد نتوانستیم به نسبت ظرفیت و پتانسیل مان پیروز باشیم؟

طالع ماسوله: خیلی کم توانستیم.

پتانسیل بالای محققان ایرانی باید در راستای اهداف برنامه ریزی شود

فارس: علتش چیست؟

طالع ماسوله: علتش این است که زیرساخت ها را فراهم نکردیم، ما باید زیرساخت های رباتیکی و هوش مصنوعی فراتری داشته باشیم تا بتوانیم از دستاوردهایمان استفاده کنیم.

به نظر من پتانسیل بالای علمی و پژوهشی در کشور وجود دارد اما بهینه استفاده نمی شود و در بعضی زمینه ها که بهینه استفاده می شود به برنامه ریزی های فردی برمی شود که افراد به صورت خودجوش فعالیت و پیشرفت می نمایند اما این پتانسیل به صورت جمعی هم افزایی ندارد، اگر فضای جمعی مناسبی وجود داشته و نه فقط حمایت های اقتصادی بلکه حمایت های انگیزشی نیز صورت گیرد در دستیابی به اهداف کشور بسیار موثر است.

فارس: پس به نظر شما پتانسیل فردی وجود دارد، حمایت هم تا حدودی هست اما باید منسجم و برنامه ریزی شده باشد؟

طالع ماسوله: بله، فعالیت های بسیار خوبی از سوی محققان وجود دارد مراکز تحقیق و توسعه هم داریم اما به دلیل اینکه اجماع منسجم وجود ندارد این فعالیت ها به خوبی دیده نمی شود و به نوعی نمی تواند خود را به خوبی نشان دهد، به نظر من یک سری تصمیمات نادرستی وجود دارد که باعث می شود که احساس کنیم این جهت در حال خوب پیش رفتن است اما مسائلی وجود دارد.

تشریح بعضی مسائل حوزه علم و فناوری

فارس: چه مسائلی؟

طالع ماسوله: در این زمینه یک مثال می زنم،در حال حاضر بحث هوش مصنوعی بسیار فراگیر شده اما وقتی بیش از حد و در جایی که نباید به آن بپردازیم و حتی بچه های پایین تر از دبستان را هم به این سمت سوق می دهیم فایده ای ندارد.

کسی که می خواهد موج سواری یاد بگیرد از همان ابتدا او را وارد موج نمی نمایند بلکه ابتدا شنا کردن را به او یاد می دهند

باید در زمانی جامعه را به سمت یک علم جدید سوق دهیم که جامعه را ابتدا به آن سمت راهنمایی نموده باشیم، ما شنا کردن را به دانش آموزان یا حتی دانشجویان یاد نمی دهیم ولی به آن ها می گوییم موجی به نام هوش مصنوعی هست که باید به آن وارد شوید در صورتیکه افراد توانمند مانند اساتید دانشگاه را به موج وارد نمی کنیم.

بعضی از بیرون به ماجرا نگاه می نمایند و فقط موج سواری ها را می بینند و دیگر این مساله را نمی بینند که بعضی از این موج سواران در حال غرق شدن هستند در حالیکه اگر مقدمات موج سواری را آموزش می دیدند ممکن بود غرق نشوند.

ما کلاس های رباتیک در مدارس برگزار می کنیم در حالیکه دانش آموزان چیزی از ربات ها نمی دانند و شاید وقت آن باشد که بچه ها در آن سن شن بازی نمایند.

در دانشگاه هم بجای تعلیم و تربیت کارگاه های اینچنینی برگزار می کنیم که جوان با شور و هیجان به یکباره وارد موج می شود و در زمان غرق شدن به اشتباهش پی می برد.

توسعه هر کاری احتیاج به برنامه منسجم دارد

فارس: با این وجود به نظر شما برطرف مشکل از کجا باید آغاز شود؟

طالع ماسوله: به نظر من ابتدا باید یک سری از مسائل را حذف کنیم، به طور مثال باید شرکت های نوپا و استارتاپ را هم به طور منسجم گسترش دهیم، اینکه فقط گسترش دادن مهم باشد به نفع نیست بلکه باید برای توسعه هر چیز برنامه منسجم داشته باشیم.

اینکه حجم کارهای دولت کاهش یافته و به مسائل دیگر رسیدگی کند بسیار مفید است، اینکه شرکت های نوپایی برای انجام فناوری های بومی نیز گسترش یابد نیز بسیار مفید است اما ما باید برنامه ریزی منسجمی داشته باشیم و ابتدا بدانیم چه کسانی می خواهند چنین ایده ای را پیاده نمایند.

اینکه ما دانشجوی جدید الورود را به شرکت ها وارد کنیم ممکن است آن ها درگیر کار شده و درس را رها نمایند، یعنی نیروی انسانی قوی را در زمانی که باید به تحقیق و علم می پرداخت وارد بازار کار کردیم و از دانشگاه بیرون کشیدیم در حالیکه این فرد می تواند درسش را بخواند و سپس وارد شرکت ها شود بنابراین دولت اگر می خواهد حمایت کند باید حمایت ها به گونه ای باشد که دانشجو از دانشگاه جدا نشود.

به نظر من باید بنیاد ملی نخبگان در دانشگاه ها رشد کند نه معاونت علمی؛ ضمن اینکه من اعتقاد دارم بنیاد ملی نخبگان باید برای تمام دانشجویان باشد نه فقط برای نخبگان.

باید بنیادی باشد برای حمایت از تمام دانشجویان تا باعث شود یک استاد مطمئن باشد که دانشجویش در دانشگاه می ماند و از دانشگاه خارج نمی شود، چنین استادی می تواند یک دانشجوی با کیفیت تعلیم داده و به جامعه تحویل دهد.

به نظرم دولت می تواند حمایت های مستقیم از دانشجویان داشته باشد، زمانی که در کانادا تحصیل می کردم کمتر دانشجویی تحصیل را بخاطر درآمدزایی رها می کرد.

مدرک دانشگاهی باید مانند اوراق بهادار معتبر باشد

به نظر من بودجه ها باید به سمت دانشجویان تزریق شود و دانشجویان این حس را داشته باشند که مدرک شان معتبر است و حتی با مدرک شان می توانند وام دریافت نمایند در صورتیکه در حال حاضر مدرک دانشگاه های مهم ما هم اعتبار آنچنانی ندارد اما در خارج از کشور حتی بانک ها می دانند که دانشجوی یک دانشگاه معتبر در آینده دارای درآمد خوبی می شود بنابراین بر روی آن مدرک وام می دهند و مدرک دانشگاه های معتبر ما هم در آن کشورها معتبر است و به عنوان یک اوراق بهادار کاربرد دارد.

فارس: به نظر شما چرا بعضی استعدادهای ما به کشورهای دیگر می روند؟

طالع ماسوله: بیشتر دانشجویان ایرانی اگر از نظر اقتصادی و معنوی حمایت شوند اصلا به پیشنهادهای خارجی جواب مثبت نمی دهند، در حال حاضر بهترین محصولی که در کشور فراوری و صادر می شود دانشجویان ما هستند، ما دانشجویان خوبی داریم که با کمی حمایت بیشتر می توانیم آن ها را حفظ کنیم تا کشور از ظرفیت این نیروی انسانی بهره ببرد.

فارس: یعنی نظر شما این است که ما نیروی انسانی را داریم حتی تا حدودی حمایت هم انجام می دهیم اما حمایت ها برنامه ریزی شده نیست؟

طالع ماسوله: دقیقا، بعضی نهادها وظیفه خود را انجام نمی دهند یا بعضی دیگر در زمان مقتضی انجام نمی دهند و آن را در زمانی که دیگر فایده ندارد(زودتر یا دیرتر) انجام می دهند.

باید نهادی باشد که از تمام دانشجویان حمایت کند، ما نباید فقط به دنبال نخبه ها باشیم بلکه باید نخبه پرورش دهیم

اینکه دانشجویان از همان سال اول برای درآمدزایی دو دوتا چهارتا نمایند به درس شان لطمه میزند و استاد به جای اینکه دغدغه تعلیم بهتر دانشجویان را داشته باشد به این فکر می نماید که دانشجو از دانشگاه فراری نشود.

دانشجو باید در دانشگاه پرورش یابد، البته منظور من این نیست که حتما همه تحصیلات عالیه داشته باشند شاید فردی برای کارش به کاردانی احتیاج داشته باشد اما نظرم این است که هر کس در همان مدرکی که دارد خوب پرورش یافته باشد.

باید مدرک دانشگاهی اعتبار داشته باشد و به درس خواندن دانشجویان ارزش داده شود.

در ایران شرایط خوبی برای پرورش ایده ها و اشتغال وجود دارد

فارس: شما در کانادا تحصیل نموده اید، چرا برای کار همان جا نماندید؟

طالع ماسوله: من علاقه شخصی به ایران دارم و ایران را از نظر کار بسیار می پسندم، ایران کشوری است که از نظر کار وضعیت بسیار خوبی دارد به شرطی که شرایط علمی و پرورش یافتگی فرد مناسب باشد و خلأهای یک فرد برای اشتغال پر شده باشد، در این کشور با تمام مسائل اقتصادی که وجود دارد، بسیار خوب می توان کار کرد و ایده های جدید ارائه داد؛ البته قطعا اگر این مسائل نبود کشور ما بیشتر پیشرفت می کرد اما با این وجود هم فضای کشور برای کار بسیار مناسب است.

البته این مساله بستگی به فرد دارد من زندگی در ایران را می پسندم و آزمایشگاه مان در دانشگاه تهران را با الگوی پیشرفته ای راه اندازی نموده ایم.

فارس: به نظر شما جوان 18 ساله ای که تازه می خواهد کارش را آغاز کند چه برنامه ریزی باید داشته باشد تا پیروز شود و به اهدافش دست یابد؟

طالع ماسوله: به نظرم هر کاری احتیاج به دانش تخصصی همان کار دارد، به نظر من جوان 18 ساله ای که وارد دانشگاه می شود باید در دانشگاه به نحو احسنت پرورش یابد، نه اینکه بگوید دانشگاه تهران قبول شدم و همه چیز تمام شد و به هدفم رسیدم، در دانشگاه نیز باید به فکر درس باشد و به خوبی تعلیم ببیند.

البته همه هم نباید به دانشگاه بیایند، اینگونه نیست که پیروزیت به تحصیل در دانشگاه معطوف باشد اما هر فردی باید هر راهی را که انتخاب می نماید به نحو احسنت طی کند اما از میان دانشجویان افراد کمی را دیدم که در دانشگاه سطح پایین باشند اما در ادامه کار پیروز باشند.

ما اگر می خواهیم استارتاپ ها را پرورش دهیم باید شرایط کاری ارگان های دولتی و شغل های مختلف را در کنار استارتاپ ها به جوانان نشان دهیم تا خودشان انتخاب نمایند.

فارس: به طور کلی نظر شما درباره وضعیت پژوهشی کشور به چه صورت است؟

طالع ماسوله: در کارهای پژوهشی کارهای خوبی انجام دادیم و معیارمان هم فراوری مقالات علمی است، اما این مقالات باید برای کشور مفید باشد.

ما در لبه علم در بسیاری از موضوعات دستاوردهای خوبی داشتیم که مدیون دانشجویان مان هستیم اما این پیروزیت ها باید ادامه دار باشد و باید از دانشجویان پیروز مان حمایت کنیم تا کار را به جایی برسانند نه اینکه یک مقاله ارائه دهند و دیگر ادامه ندهند.

کشورهای دیگر آنقدر از جوانان شان حمایت می نمایند و کارش را می بینند که فرد فکر مهاجرت را هم نمی نماید.

استاد دانشگاه باید در اختیار دانشگاه باشد، استاد دانشگاه کارش دانشگاه است، اگر قصد دارد در شغل دیگری مثلا نماینده مجلس باشد باید از دانشگاه خارج شود؛ اینکه سنگر دانشگاه چه از دانشجو و چه از استاد خالی شود در جامعه تاثیر دارد.