همایونفال و جای خالی یک آسمان پرنده عاشق، احتیاج به دلسوزی نداریم - باتسک

حسن همایونفال اگر چه در دوران اوج فعالیت های خود چندین تصنیف و هفت آلبوم با نام های ماه هجران، وصل سحر، وصل جانان، بزم عاشقان، انتظار و ریحانه در دسترس مخاطبان قرار داده اما خوانش دو قطعه کوچه ها یا همان آی نسیم سحری و یک آسمان پرنده عاشق بود که او را به اوج شهرت و محبوبیت در دهه 70 رساند و در کنار آثار بعضی از دوستانش همچون عباس بهادری، مهدی سپهر و پرویز طاهری شمایل جدیدی از موسیقی پاپ را به جامعه مخاطب موسیقی معرفی کرد.

همایونفال از جمله هنرمندانی بود که در اقدامی که آن روزها برای بینندگان برنامه های تلویزیونی سیما ساختارشکنانه به نظر می آمد از فضای استودیو بیرون آمد و به مدد مشاوره ها و کارگردانی عده ای از هنرمندان به ساخت کلیپ هایی پرداخت که تا آن موقع کمتر سابقه داشت.

امروزه کمتر کسی است که آن ویدئو کلیپ معروف کوچه ها که در دهه 70 پخش می شد را به خاطر نیاورد. همان نماهنگی که حسن همایونفال را با کودک خردسالی در دست و یک شاخه گل رز در دست دیگر حین عبور از کوچه پس کوچه های محله دربند و درکه تهران در حال لب خوانی قطعه کوچه ها نشان می داد و با تنظیم ساده و خلوتی که به لحاظ ساز بندی داشت نوید روزهایی را به مخاطب می داد که یا آغازگر فصل بهار است یا روزهایی از این دست که می تواند برای مردم سرزمین ایران کمی خوشایندتر از روزهای عادی به نظر آید.

او حین اجرای چنین قطعه ماندگاری بود که قطعه بهاری یک آسمان پرنده عاشق را با شعر فرامرز دادخواه و ملودی محمدرضا احمدیان آهنگساز فعال آن سال ها فراوری کرد و با این قطعه محبوبیتش را میان مخاطبان دو چندان کرد. مخاطبانی که در آن سال ها غیر از شبکه اول و دوم سیما و دو سه شبکه رادیویی، رسانه دیگری برای دیدن و شنیدن نداشتند. به همین جهت وقتی بر اساس سیاست های مدیریتی آن دوران سازمان صدا و سیما صدای متفاوتی را از این رسانه می شنیدند به شدت روی آن متمرکز شده و آن را مورد کنکاش و پیگیری قرار می دادند.

در این سال ها گرچه از آن پرندگان عاشق در آسمان آلوده تهران و خوانندگان خاطره سازش در تلویزیون با کت و شلوارهای اتو کشیده و موهای سشوار نموده خبر آن چنانی نیست اما ملودی بسیار زیبای قطعه یک آسمان پرنده که بعدها نام آلبومی به همین نام شد یکی از ترانه های نوستالژیکی است که نوید بخش روزهای منتهی به بهاری بود که در آن سال ها سادگی و بی پیرایگی ویژه ای داشت و به معنا و مفهوم مطلق کلمه بوی بهار و نوروز را به مردمان شهرها و کوچه ها خبر می داد.

همایونفال درباره حضورش در صدا و سیما و خلق آثار ماندگار و خاطره جالبش از ملودی یک آسمان پرنده عاشق گفته بود: آن موقع به ما گفتند، درست است که شما صدای تان خوب است، اما باید اینجا هم تست بدهید. خلاصه صداوسیما از ما تست گرفت و در آن شورایی که آنجا بود، تأیید شدیم. اولین قطعه ام نسیم آسا نام داشت که هادی منتظری آن را آهنگسازی نموده بود. یادم است که آن موقع، این کار خیلی گل کرد. آهنگی که معمولاً با نشان دادن گل و گیاه خاصی توسط تلویزیون پخش می شد. به طوری که هر وقت تلویزیون این گل را نشان می داد، همسرم به شوخی می گفت: حسن! می خواهند آهنگ تو را پخش نمایند. اصلاً انگار این گل مخصوص نسیم آسا بود. بعد از آن، انتشار کاست بال و پرم عشق و مرغ جان که شامل هشت تصنیف با همکاری هادی منتظری و داود آزاد بود، شکل گرفت. در همان زمان با محمدرضا احمدیان آشنا شدم که معاون دکتر ریاحی در اداره موسیقی بود. قطعه آی نسیم سحری نیز در آن موقع شکل گرفت و جزو کارهایی بود که من به قولی با آن کار گُل کردم و هر جا می رفتم من را با آن آهنگ می شناختند. کلیپی هم برای این آهنگ ساخته شد که از شبکه 5 پخش می شد. در آن کلیپ پسرم دست من را می گرفت و ما در کوچه های دربند قدم می زدیم. یادم است، مجله سینما این کار را برای مسابقه گذاشت و من برنده جایزه ای هم شدم.

این خواننده در ادامه خاطراتش می گوید: وقتی آقای احمدیان استقبال از آن کار را دید یک آسمان پرنده عاشق ساخته شد، که بدون اغراق هر روز از یک شبکه رادیویی پخش می شد. برنامه ای هم ساخته شده بود، به اسم جُنگ هفته که آقای مهدی ظهوری آن را ساخته بود. این اولین برنامه تصویری من بود که می گفتند باید روی جایگاه بشینم، پایم را روی پایم بندازم و بخوانم. البته جوان های امروزی دیگر این مسائل را ندارند. این برنامه با استقبال زیاد، آدینه ها پخش می شد. البته افراد دیگری مانند خاوری و طاهری هم در این برنامه بودند. ما هفته ای سه تا چهار شب روی آنتن بودیم و استقبال مردم کوچه و بازار خیلی خوب بود. مردم می گفتند، ما سمبل شادی هستیم. چون به هر حال جَنگ تازه تمام شده بود. من هم یک آسمان پرنده عاشق را تقدیم آزاده هایی که به ایران برمی گشتند، نموده بودم.

همایونفال که در سال های اخیر عمده فعالیت های خود را بر کارهای شخصی بنا نهاده و به دلیل کم توجهی رسانه ملی به خوانندگان دهه هفتاد از این رسانه دوری می نماید همین چندی پیش بود که در تبادل نظر با خبرنگاران گفت: بسیاری از دوستان و هنرمندان هم نسل من به دلیل بی توجهی های محضی که به ما شده کاملاً دل زده شده و اکنون مشغول کارهای دیگری هستند. این موضوع خیلی ناراحت نماینده ای است که زمانی در کانون توجهات باشی و بعد تو را مانند یک فرزند از خانه ات بیرون نمایند. یک اتفاق بسیار ناراحت نماینده که باید واقعیت آن را بپذیریم این است که آقایان مدیری که هم اکنون در حوزه مدیریت موسیقی سازمان صدا و سیما فعالیت می نمایند علاقه ای به کارهای ما ندارند. من حتی به ماجرای موسیقی و حواشی آن نیز توجهی ندارم اما آیا این رسم جوانمردی است که دوستان حتی یک تماس با ما نمی گیرند و بپرسند آیا زنده ایم یا مرده؟ همین دوستان نمی دانند زمانی که شبکه های مجازی و این گستردگی وجود نداشت خوانندگان هم نسل ما بودند که به سهم خود آثار ماندگاری را خلق کردند. آقایان بدانند تا وقتی خدایی هست ما هم نیازی به دلسوزی بندگان او نداریم. حرف ما فقط همین است که اگر توجهی به طرح و ایده های ما ندارید لااقل حرمت همان چند سال خدمت را نگه دارید.

به هر ترتیب این سال ها نه از حسن همایونفال و هم نسلانش خبری هست و نه مستمعین موسیقی آن طور که باید ترانه های نوستالژیک از بهار و عید نوروز را به خاطر می سپارند. آنها امروز در روزگارانی هستند که فراوریات انبوه موسیقایی در فضای مجازی و شبکه های مختلف رسانه ای آنها در محاصره ای قرار داده که بعید است به غیر از ثبت یک اثر موسیقایی در حافظ کوتاه مدت خود به نوستالژیک بودن آن حتی فکر نمایند.