مجری قانون در هواپیما کیست؟ - باتسک

اولین نکته قابل توجه این است که مهم ترین و اصلی ترین هدف ایرلاین ها تامین امنیت پرواز است و بر این مسئله تاکید بسیار دارند. در واقع، کادر پرواز از توانایی تشخیص و پیشگیری از هرگونه مسئله ای قبل از وقوع آن برخوردار هستند. در این رابطه، طبق گفته جولیا بریثویت (Juliea Braithwaite)، ناظر سازمان هواپیمایی کشوری باهاما، کادر پرواز از لحظه عبور مسافرران از گیت پرواز مدام آن ها را تحت نظر دارند تا مسافران پرخاشگر یا با حالت غیرعادی را شناسایی نمایند. طبق گفته این مقام مسئول، اگر مشکل قبل از سوار شدن به هواپیما به وجود بیاید، مسئولان ایرلاین می توانند وارد عمل شده و اوضاع را آرام نمایند و در صورت لزوم از پلیس فرودگاه برای دستگیری فرد خاطی یاری بگیرند.

اما پس از برخاستن هواپیما مسئولیت نظارت و کنترل اوضاع در هواپیما برعهده مهمانداران هواپیما است، زیرا آن ها برای مداخله و کنترل اوضاع آموزش های لازم را دیده اند. حتی در صورت وخامت اوضاع ماموران مخفی در داخل هواپیما موسوم به مارشال و کادر پروازی مجزا در میان مسافران حضور دارند تا در صورت لزوم برای آرام کردن اوضاع یاری نمایند. طبق بند 10 قرارداد توکیو (Tokyo Convention)، که بر بسیاری از جرائم هوایی نظارت می نماید، هر فردی، حتی یکی از مسافران، بر این باور باشد که خطری مسافران یا هواپیما را تهدید می نماید، از این حق برخورار است که بدون کسب اجازه به پیشگیری منطقی اقدام کند.

در صورتی که کنترل اوضاع از اختیار مهمانداران هواپیما خارج گردد، مسافران یا مامور داخل هواپیما می تواند خلبان را فورا در جریان قرار دهد. در واقع، از لحظه برخاستن هواپیما از روی باند خلبان فرمانده هواپیما محسوب می گردد. در موارد این چنینی و بر اساس قرارداد توکیو، خلبان نه تنها می تواند تصمیم به بازداشت فرد خاطی بگیرد، بلکه در صورت لزوم می تواند برای مداخله در اوضاع در نزدیک ترین فرودگاه اقدام به فرود اضطراری کند.

علاوه بر این، خلبان در چنین مواردی می تواند مسئله را به برج مراقبت گزارش دهد تا از پلیس فرودگاه در جریان وجود یک مسافر خاطی در پرواز قرار گیرد؛ در واقع، دلیل اصلی حضور پلیس در گیت ورودی مسافران این مسئله است. در چنین مواردی بقیه مسافران باید تا زمان ورود پلیس به هواپیما و دستگیری فرد خاطی جایگاه های خود را ترک ننمایند. برای نمونه، در پروازی از دوبلین به مالت، مسافرانی که در حالت عادی قرار نداشتند، آغاز به دعوا با یکدیگر و درگیری لفظی با کادر پرواز کردند و به هنگام فرود توسط پلیس بازداشت شدند.

البته خلبان این اختیار را دارد تا زمانی که خطری روبرو مسافران یا هواپیما نشده، مداخله ای در اوضاع نداشته باشد. بریثویت در این رابطه چنین می گوید:

اگر درگیری به وجود بیاید و مسئله مربوط حل و فصل گردد و البته، آسیبی به هواپیما وارد نشده باشد، خلبان می تواند مورد را به حساب خطای انسانی بگذارد و به پرواز ادامه دهد.

در موارد شدیدتر که مسئله تا مرحله دادرسی در دادگاه پیش می رود، برعهده قاضی است تا درباره جریمه حتی حکم زندان فرد خاطی تصمیم بگیرد. البته قرارداد توکیو در این موارد نیز ضمن تفویض اختیار به کشور مالک ایرلاین، برای سایر کشورها حتی کشورهای متبوع فرد مجرم و فرد آسیب دیده نیز اجازه برخورد قانونی با این گروه از متخلفان را صادر نموده است. اگرچه کمی پیچیده به نظر می رسد، ولی این قانون برای پیشگیری از تکرار حادثه پرواز سال 1949 کوردوبا اسپانیا به نیویورک آمریکا تصویب شده است که در آن مسافری گوش خلبان را گاز گرفت و مهماندار را مورد ضرب و شتم قرار داد. در این مورد، به علت فقدان قانون برای برخورد با متخلفان به هنگام پرواز بر فراز اقیانوس در قانون آمریکا، قاضی نتوانست حکمی صادر کند.

البته همچنان موضوع هایی درباره قرارداد 56 ساله توکیو وجود دارد. طبق نظر بریثویت، مدام به ایکائو (ICAO) از به روز نبودن قوانین کشورشان و عدم تطابق آن با قوانین در حال تغییر صنعت هوانوردی دنیا شکایت می نمایند و در سال 2014، این سازمان پروتکل مونترال را ارائه کرد که طبق آن صلاحیت قضایی رسیدگی به تخلف های پروازی را به مقصد پرواز و کشور مالک ایرلاین موکول می نماید. در این حالت، امکان فرار مجرمان از برخورد قضایی در مبدا و مقصد مسدود می گردد. البته در حال حاضر، این پروتکل توسط فقط 20 کشور به تصویب رسیده است و اجرای آن نیازمند تصویب 22 کشور است. تا زمان تصویب و اجری این پروتکل، ایرلاین ها همچنان نظارت بر شرایط، تاخیرهای پروازی و... را بر عهده دارند.