دلایل افت 31 پله ای ایران در ارتباط دانشگاه با صنعت، برای جبران این عقب ماندگی چه باید کرد؟ - باتسک

گروه علم و پیشرفت خبرنگاران؛ در شرایطی که هر روز بر ابعاد تحریم ها افزوده می گردد و مردم به صورت روز افزون تحت فشار قرار می گیرند نقش دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در حل مسائل صنعت و جامعه بیشتر می گردد و انتظار می رود دانشگاه ها با ارائه راهکارهای خلاقانه و علمی، شتاب حل مسائل کشور را بیشتر نمایند.

فرایند استفاده از ظرفیت دانشگاه ها نه تنها در سال های اخیر بهتر نشده است بلکه با افت 31 پله ای بدتر نیز شده است. اما شرایط در سایر کشورها بسیار فرق دارد؛ در کشورهای پیشرفته مانند کشورهای عضو OECD نیمی از تحقیق و توسعه بوسیله دانشگاه ها انجام می گردد؛ همسایه های ایران نیز از نظر رتبه شاخص ارتباط با صنعت بدون استثنا بهتر از کشورمان هستند. افت زیاد صندلی ایران در شاخص ارتباط دانشگاه با صنعت نه تنها وجهه ایران در دنیا و منطقه را خراب می نماید بلکه نشان دهنده این است که مدیریت کارآمدی در کشور برای مدیریت ارتباط دانشگاه با صنعت وجود ندارد.

چه نهادی مسئول مدیریت ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه است؟

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از آنجایی که اختیارات لازم برای مدیریت دانشگاه ها را دارد و اداره ای نیز تحت عنوان اداره ارتباط با صنعت در آن شکل گرفته است مسئول مدیریت ارتباط دانشگاه ها با صنعت است.

شورای عتف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای ارتباط بهتر دانشگاه ها با صنایع با ایجاد ابزارهایی مثل پارک های علم و فناوری، مراکز رشد و ادارات ارتباط با صنعت و نیز سامانه هایی مثل ساتع و سمات سعی نموده اند این ارتباطات شکل بهتری به خود بگیرد. از سوی دیگر با ایجاد ظرفیت قانونی مثل بند ب و ج ماده 64 برنامه ششم، بند و تبصره 9 ماده واحده سعی شده است اعتبارات پژوهشی دستگاه های اجرایی به سمت دانشگاه ها راهنمایی گردد. مجموعه این عوامل در کنار برگزاری مسابقه در هفته های پژوهش بین دانشگاه های مختلف برای انتخاب ایده برتر، در نظر گرفتن فرصت مطالعاتی برای اعضای هیئت علمی و نیز برگزاری جلسات مشترک بین صننعت و دانشگاه مجموعه ابزارها و روش هایی هستند که وزارت علوم در چند دهه اخیر سعی نموده است برای ارتباط بهتر دانشگاه با صنعت و جامعه استفاده نماید.

چرا شرایط ایران در شاخص ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه نامطلوب است؟

غیرکارآمد بودن و عدم اثرگذاری ابزارهای یاد شده به این علت است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از روش ها و مدل های نخ نما شده و سنتی استفاده می نماید. این ابزارها به علت نداشتن ساز و کار مطلوبی دارای تأثیرات حداقلی بوده اند. ابزارهای ایجاد شده به وسیله وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بویژه ادارات ارتباط با صنعت و جامعه، تخصص و انگیزه لازم را برای برقراری ارتباط با صنعت ندارند.

برای اثرگذاری بیشتر این نهادها، این وظیفه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بود که در بدو تأسیس ، سیاست گذاری لازم برای تخصصی و انگیزه مندی آن ها را طراحی و اجرا می کرد. نهادهای موجود بویژه اداره ارتباط با صنعت شامل کارمندان و مدیران دولتی هستند که تخصص کافی برای تهیه درخواست پروپوزال (RFP)، مدیریت پروژه، تهیه اطلس فناوری ها و طرح های دانشگاه، بازاریابی و بازارسازی برای فناوری های توسعه داده شده در دانشگاه، ارزش گذاری فناوری، دسترسی به شبکه سرمایه گذاران، صندوق ها و شتابدهنده ها، ارائه خدمات ثبت پتنت و مالکیت معنوی، تیم سازی و راهنمایی هسته های پژوهشی و فناورانه، ارائه تضامین حقوقی و ... را ندارند.

چاره کار چیست؟

ضروری است وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از ابزارهای به روز و کارآمدتری که اثرگذاری بیشتری داشته باشند استفاده نماید. یکی از ابزارهای مهم که کشورهای مختلف از آن استفاده می نمایند شرکت های خصوصی تبادل فناوری دانشگاهی هستند. این شرکت ها با شناخت دقیق شبکه های صنعتی، دقیق نمودن تقاضاهای این صنایع و ارائه آن به مجریان توانمند دانشگاهی کار بهم رسانی بین دانشگاه و صنعت را انجام داده و حق الزحمه دریافت می نمایند. علاوه بر بهم رسانی این شرکت ها قادر هستند نزدیک به 18 خدمت دیگر نیز به دانشگاه و صنعت ارائه دهند. وجه تفاوت این شرکت های خصوصی و تخصصی با ابزارهای ایجاد شده قبلی این است که این شرکت ها تخصصی و انگیزه بالایی برای ارتباط بین صنعت و دانشگاه را دارند. این مدل در بسیاری از کشورها به کار گرفته شده و نتایج بسیار موفقی در به هم رسانی صنایع و دانشگاه داشته است.