خاک هرمز، میراثی ارزشمند که باید حفظ گردد - باتسک

خاک رنگی جزیره هرمز، یادگاری ارزشمند از دوران کهن

خاک رنگی جزیره هرمز، یادگاری ارزشمند از دوران کهن است. تشکیل دوباره این خاک میلیون ها سال ها زمان احتیاج دارد و با توجه به حجم برداشت آن در سال های اخیر، ممکن است خاک سرخ هرمز برای همواره تمام گردد و دیگر در آینده اثری از این همه زیبایی دیده نگردد. این روزها علاوه بر برداشت خاک هرمز به وسیله مسئولین، گردشگران زیادی هم هنگام حضور در این مکان، خاک رنگی جزیره هرمز را به عنوان یادگاری داخل بطری ها پرنموده و با خود به خانه می برند. این امر تخریب خاک هرمز و زیبایی های این جزیره را سرعت بخشیده است.

فرهنگ سازی برای حفظ خاک هرمز

بر اساس خبرهای منتشر شده از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، شخصی به نام آقای دکتر احمد نادعلیان که مدتی در جزیره هرمز فعالیت داشته و حتی موزه ای هم در آن تأسیس نموده است کتابی را در این زمینه به چاپ رسانده است. در این کتاب آقای دکتر از مردم درخواست نموده از خرید خاک ارزشمند هرمز خودداری نمایند زیرا این کار به زیبایی و صنعت گردشگری جزیره آسیب زده و باعث ازدست رفتن این یادگار ارزشمند می گردد.

در واقع یکی از دلایل اصلی حضور گردشگران در جزیره هرمز، خاک قرمز این جزیره است که در صورت ازدست رفتن آن، علاوه بر متضرر شدن خود جزیره، بخش بزرگی از گردشگری هرمز هم از بین می رود. آقای دکتر نادعلیان در کتاب خود تأکید نموده اند که شکل گیری کوه ها و کانی های رنگی جزیره زیبای هرمز، در نتیجه میلیون ها سال تحول زمین شناسی است و در صورت تخریب و نابودی آن ها، دیگر هیچ چیز نمی تواند جایگزین این پدیده های شگفت انگیز و نایاب گردد.

کتاب آقای دکتر نادعلیان با نام جزیره هرمز به روایت احمد نادعلیان: طبیعت، زندگی، فرهنگ و هنر به دو زبان فارسی و انگلیسی و به صورت نوشتاری و صوتی عرضه شده است و در آن جاذبه های گردشگری طبیعی، میراث فرهنگی، سبک زندگی مردم و آئین های جزیره هرمز معرفی شده اند.

موزه دکتر نادعلیان

بعلاوه در موزه دکتر نادعلیان تمامی سنین می توانند اشیا قدیمی دوره های مختلف تاریخی جزیره هرمز مانند دوره پرتغالی ها و دوره های قبل و بعد از آن و بقایای موجودات بزرگ دریایی از جمله نهنگ ها را مشاهده نمایند و با خاک های رنگی هرمز، ابعاد زمین شناسی و کاربردهای آن ها آشنا شوند.

در یکی از مجذوب کننده ترین بخش های این موزه یعنی بخش نگارخانه، آثار دکتر نادعلیان و آثار مشترک این هنرمند با بومی های جزیره به خصوص بانوان به فروش گذاشته شده اند. عایدی حاصل از فروش این آثار به هزینه های جاری موزه اختصاص داده شده است و مازاد آن هم در زمینه آموزش زنان و بچه ها جزیره استفاده می گردد.

دلیل رنگی بودن خاک جزیره هرمز

جزیره هرمز از معدود مکان های دنیاست که در قسمت های مختلف آن می توانید بافت زمین، شکل، طرح و رنگ های متفاوت را مشاهده کنید. کوه، خاک و زمین این جزیره در هر قسمت به رنگ های مختلفی مانند نارنجی، سرخ، سفید، زرد، آبی و مشکی عایدیه است. خاک سرخ این جزیره از همه معروف تر است و معدن آن، این روزها از شدت برداشت مانند یک دره عمیق دیده می گردد. در نزدیکی این معدن یک ساحل بسیار زیبا به نام ساحل سرخ وجود دارد. شما می توانید در این ساحل امواج را ببینید که خاک سرخ را از ساحل به طرف اقیانوس کشیده و تصویری بی نهایت مجذوب کننده را خلق می نماید.

خاک سرخ هرمز با نام محلی گلگ (Gelak) مصارف مختلفی دارد و در صنایع سرامیک، صنایع غذایی و تهیه لوازم آرایشی از آن استفاده می گردد. مردم جزیره از این خاک نوعی سس مخصوص برای غذا درست می نمایند. اما دلیل رنگی بودن خاک جزیره هرمز چیست؟ خاک این جزیره به دلیل وجود ناخالصی های نمک و ترکیب های شیمیایی مانند اکسید فلزهای مختلف به رنگ قرمز عایدیه است.

در صورتی که ترکیب نمک ها علاوه بر نمک خوراکی سدیم کلرید دارای ترکیب های دیگری هم باشد به رنگ هایی مانند آبی، سرخ، زرد، نارنجی، صورتی و حتی بنفش و لیمویی درمی آید. دلیل سرخی خاک هرمز و رنگ های دیگری که در این جزیره دیده می گردد هم وجود همین ناخالصی هاست. عمده اکسید آهن در سنگ های هماتیت، اولیژیست و مگنتیت وجود دارند که این سنگ ها در تمام بخش های هرمز پراکنده هستند. بعلاوه یکی دیگر از دلایل قرمزی خاک سرخ هرمز وجود سنگ پیریت با مقادیر زیادی از اکسید آهن است.

ساحل نقره ای هرمز

یکی دیگر از مجذوب کنندهیت های هرمز وجود ساحل نقره ای در این جزیره است. ساحل نقره ای پر از ماسه هایی است که مانند الماس می درخشند. انگار این شن های زیبا پر از اکلیل های نقره ای هستند و روزها زیر نور گرم خورشید و شب ها زیر نور مهتاب، زیبایی ساحل را چندین برابر می نمایند. دلیل درخشش این ماسه ها هم مانند خاک سرخ پدیده های زمین شناختی در میلیون ها سال قبل است. این درخشش حاصل پودر شدن کانی های آذرین و محتوی سیلیس ناشی از فعالیت آتشفشانی در دوره های تاریخی گذشته است.

چند توصیه مهم درباره سفر به هرمز

دراین قسمت چند توصیه مهم درباره سفر به هرمز داریم:

• عزیزانی که قصد سفر به این جزیره شگفت انگیز را دارند حتماً هنگام گشت و گذار در هرمز یا کمپ در سواحل آن، از ریختن زباله در طبیعت بپرهیزند.
• همان طور که بارها گفته شد رنگی بودن خاک جزیره هرمز حاصل میلیون ها سال پدیده زمین شناختی است و در صورت عدم توجه مسئولین و گردشگران، این خاک های زیبا تخریب شده و برای همواره از بین می روند؛ بنابراین از جمع کردن این خاک به عنوان یادگاری و خرید آن ها جدا خودداری کنید.
• هنگام حضور در سواحل هرمز، صدف ها را به عنوان یادگاری جمع نکنید زیرا این صدف ها خانه موجودات کوچک دریایی به خصوص خرچنگ ها هستند و در صورت نبود آن ها، خرچنگ ها در خانه های نامناسبی مانند زباله ها پلاستیکی لانه نموده و زیر نور خورشید از بین می روند.
• نباید فراموش کنید شما اولین و آخرین گردشگران این جزیره نیستند و خاک رنگی هرمز و دیگر شگفتی های آن را باید برای بچه ها و آیندگان هم حفظ کنید.

جمع بندی درباره خاک رنگی جزیره هرمز

در این مقاله دلایل رنگی بودن خاک جزیره هرمز را شرح دادیم و بر توصیه های دکتر نادعلیان مبنی بر عدم خرید این خاک تأکید کردیم. خاک رنگی جزیره هرمز، ساحل سرخ، ساحل نقره ای، غارها و کوه های رنگارنگ و رودخانه طلایی اسرارآمیز این جزیره از شگفت انگیزترین مکان هایی هستند که می توانید آن ها را مشاهده کنید. اما همه این زیبایی ها در صورت عدم توجه مسئولین و گردشگران، در مدت زمان کوتاهی از بین می روند و دیگر قابل جایگزینی نخواهند بود.