تاریخچه و نقشه جامع شهر مریوان در ویکی خبرنگاران - باتسک

به گزارش خبرنگار حوزه سفر و گردشگری گروه اجتماعی خبرگزاری خبرنگاران, مَریوان به کوردی:مه ریوان مرکز شهرستان مریوان یکی از شهرستان های مرزی استان کردستان و ایران به شمار می رود که در 125 کیلومتری غرب شهرستان سنندج، مرکز استان کردستان قرار گرفته است. در نزدیکی شهرستان مریوان شهرهای هجرت و کانی دینار وجود دارند که تقریباً باهم 5 کیلومتر فاصله دارند.

نام مریوان در گذشته هنگام صدور قبالجات و ذکر محل تولد در موقع صدور شناسنامه از دو کلمه مهروان و دژشاهپور استفاده شده است. در باره وجه تسمیه مریوان گفته اند:

در متون قدیمی مریوان را مهروان متشکل از دو واژه مهر و وان به معنی جایگاه مهر نوشته اند.

این منطقه دارای محصولات جنگلی مانند مازوج ، کتیرا و گز درختی بوده و عدای برای تجارت این قبیل محصولات به این منطقه آمده که گویا اهل مرو بوده اند و در همین محل ساکن شده اند. لذا، این منطقه را مرویان خوانده که به مرور زمان به مریوان تغییر نام پیدا کرده است .

نیز گفته اند چون دریاچه زریبار باتلاقی بوده و در نتیجه انواع مرغان آبی مهاجر در فصول مختلف به منطقه کوچ کرده اند و در زبان کردی به مرغابی مراوی گفته می شود لذا منطقه بنام مراویان (جای مرغابی) موسوم شد که در نتیجه گذشت زمان به مریوان تغییر یافته است.

آمده است عده ای از مراوانیان پس از شکست و انقراض حکومت اموی در بغداد گریخته و در این محل سکنی گزیدند. لذا این منطقه را مروانیان نام نهادند که بر اثر مرور زمان به مریوان تغییر یافته است.

3-بنـای شهر

در بررسی متون تاریخی می توان شاهد درگیریها و تاخت وتازها و لشکرکشی های متعدد در دشت مریوان بود. وجود قلاع متعدد و مستحکم نشان دهنده همین موضوع است. یکی از این قلعه ها که بعداً به قلعه مریوان معروف گشت، قلعه هلوخان است که در زمان حکمرانی اردلانها در دوره صفویه بر روی کوهی که مشرف و مسلط به دشت و شهر فعلی مریوان می باشد ساخته شد. بعدها در کنار این قلعه ، به دستور امیر حمزه بابان مسجدی با آجرهای قرمز رنگ ساختند که به مسجد سرخ (مزگه وته سوره) مشهور شد. آثار این مسجد، قلعه زندان، آب انبار و مدفن امام مسجد (شیخ احمد ابن الا نبار النعیمی) هنوز بر جاست. از آنجا که منطقه مریوان غالباً محل تاخت و تاز بوده این قلعه ، مسجد و سایر اماکن آن همیشه توسط مهاجمان تخریب و بعداً و مرمت می شد تا اینکه به دستور شاه صفی کلاً تخریب شد.

در کتاب حدیقه ناصری نوشته میرزا شکرالله سنندجی آمده است که در سال 1281 هجری شمسی در زمان حکومت قاجاریه، به امر ناصرالدین شاه در دو هزار قدمی دریاچه زریوار قلعه نظامی بسیار مستحکمی ساخته شد. یک سال بعد به امر حاج فرهاد میرزا معتمدالدوله، عموی ناصرالدین شاه بر وسعت آن افزوده شد. این قلعه نظامی به نام قلعه شاه آباد موسوم شد. در کنار قلعه نظامی و به دستور فرهاد میرزا قصبه ای احداث شد و چند خانوار از طوایف و سادات به آنجا کوچ کردند که برای آسایش و بهداشت مردم و نظامیان مستقر در قلعه دستور داد یک باب حمام و یک باب مسجد در کنار همدیگر بنا نمایند. برای تامین آب آشامیدنی مردم، حمام و مسجد و قلعه نظامی از دره ای که در شمال شهر فعلی مریوان و قریه دارسیران (یکی از روستاهای قدیمی مریوان که از دوران زندیه آباد بوده و هم اکنون یکی از محلات شهر مریوان می باشد) و در دامنه کوه فیلقوس (فه یله قوس) قرار گرفته است چند رشته قنات ایجاد کردند. دره مذکور از همان تاریخ تا کنون به دره فرهاد مشهور است.

تا قبل از احداث قلعه شاه آباد، باستثنای قریه دارسیران تقربیاً محل فعلی شهر مریوان خالی از سکنه و پوشیده از درختان جنگلی بوده است.

با روی کار آمدن سلسله پهلوی نام قلعه شاه آباد به دژ شاهپور مبدل گشت. در سال 1334 برای اولین بار در شهر مریوان با اعتبارات دولتی دبستان و دبیرستان احداث شد. دو سال بعد شهرداری و در سال 1338 دو حلقه چاه آب حفر و سال بعد موتورهای پمپاژ آب نصب شد و در سال 1340 اولین موتور برق در مریوان به کار افتاد. مریوان در دهه 1330 دهی کوچک با چهار خیابان خاکی و تعدادی مغازه بود. تنها جاده مواصلاتی جاده قدیمی و خاکی گاران (در محور سنندج-مریوان) بود.

انتهای پیام/