از جاذبه های الجم در کشور تونس چه می دانید؟ - باتسک

مکان قرارگیری آمفی تئاتر الجم در زمینی صاف و بایر است و همین موضوع به جذابیت آن می افزاید. بااین حال، الجم صرفاً به آمفی تئاتر آن خلاصه نمی شود و موزه و محوطه ای باستانی را نیز در برمی گیرد؛ اگرچه بسکمک از گردشگران الجم را با آمفی تئاتر آن می شناسند.

این مقاله به بررسی جاذبه های تاریخی الجم در زمانی می پردازد که امپراطوری روم این منطقه را نیز تحت سیطره خود درآورده بود.

تاریخچه

الجم در حدود قرن سوم پیش از میلاد و زمانی که یک پایگاه نبرد کارتاژی در اینجا مستقر بود، بنا شد. اما تنها زمانی به شهرت رسید که سزار روم در سال 46 قبل از میلاد شهر تیسدروس (Thysdrus) را در این محوطه بنا ساخت.

تیسدروس در میان یک منطقه وسیع زیتون کاری قرار گرفته است و از آنجایی که روغن زیتون در آن دوران در روم باستان پرطرفدار بود، این شهر به سرعت تبدیل به یک مرکز پرورش زیتون بزرگ در شمال آفریقا شد.

شهر با جمعیتی در حدود 20,000 تا 30,000 نفر، ثروت فراوانی برای خود رقم زد که بیشتر آن، به مانند دیگر شهرهای رومی، صرف بنا نهادن ساختمان های عمومی و خانه های مسکونی شد.

کار ساخت آمفی تئاتر الجم از اواخر قرن دوم میلادی آغاز شد و طراحی این بنای باشکوه نمادی از ثروت تیسدروس بود. اما درحالی که آمفی تئاتر همچنان در دست ساخت بود، سقوط تیسدروس با طرح مجدد مسئله دریافت مالیات از روغن زیتون در سال 238 آغاز شد. این مالیات جرقه ای برای یک طغیان بزرگ بود که به سراسر تونس نیز کشیده شد.

گروه بزرگی از زمین داران با کمک افسران آموزش دیده و شبه نظامیان، اقدام به قتل گماشته سلطنتی، افسر ارشد مالیه در استان و فرماندار 80 ساله منطقه، گوردیان، کردند. این شورش ها سرکوب شد و شهر به یغما رفت، اما تیسدروس هرگز به دوران شکوه خود بازنگشت.

بعدها، آمفی تئاتر الجم تبدیل به یک دژ شد و در سال 699 میلادی نقش یک پناهگاه برای رهبر بربرها، کاهنه، در دوران نبرد وی با مهاجمان عرب را ایفا کرد. پس از پیروزی آن ها، شهر به حال خود رها شد و این محوطه تا دوران استعمار فرانسه خالی از سکنه ماند.

آمفی تئاتر الجم

این بنای شبیه به کولوسئوم که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده، دومین اثر برجسته از دوران امپراطوری روم باستان از نظر بزرگی است. این بنا 149 متر طول و 124 متر عرض دارد و صندلی تماشاچیان آن در سه ردیف و ارتفاع 30 متری ساخته شده است. ظرفیت این آمفی تئاتر در حدود 35,000 نفر تخمین زده می شود که چیزی بیش از جمعیت آن زمان شهر است.

آمفی تئاتر الجم که تماماً از سنگ ساخته شد، هیچ فونداسیونی ندارد و نمای بیرونی آن سه ردیف از طاق های قوسی شکل به روی هم را در برمی گیرد. درون این آمفی تئاتر، بیشتر زیربنای تکیه گاهی برای صندلی تماشاچیان به خوبی حفظ شده است.

تصور می شود که این کولوسئوم بین سال های 230 تا 238 میلادی ساخته شده باشد و همه آن را منتسب به فرماندار آفریقایی شهر، گوردیان، می دانند. سنگ های ساخت این بنا از معادن منطقه سَلَقطه (Salakta) در 30 کیلومتری ساحل به اینجا آورده شده اند. آب نیز از طریق کانالی زیرزمینی و پس از طی کردن مسیری 15 کیلومتری، از تپه های شمال غربی شهر به کولوسئوم آورده می شد.

گوردیان در سال 238 میلادی و در دوران شورش های گسترده علیه امپراطور ماکسیموس، به عنوان حاکم مطلق امپراطوری روم در این منطقه انتخاب شد. گفته می شود گوردیان وقتی که متوجه شد شورش و طغیان مردم حتمی است و راهی برای مقابله با آن وجود ندارد، در این آمفی تئاتر خودکشی کرد.

آمفی تئاتر الجم بعدها آخرین سنگر دفاعی لقب گرفت. شاهزاده و ملکه بربرها، کاهنه، در اینجا تحت محاصره نیروهای عرب در اواخر قرن هفتم میلادی درآمد. بر اساس یک افسانه، کولوسئوم از طریق یک تونل زیرزمینی به شهر ساحلی سلقطه متصل بود و همین امر کاهنه را قادر می ساخت تا محاصره کنندگان خود را با نشان دادن ماهی از بالای دیوارهای کولوسئوم آزار دهد. این راهی برای نمایش گرسنه نماندن و تحت تأثیر قرار نگرفتن آن ها بر اثر محاصره بود.

وقتی که برای اولین بار پا به کولوسئوم می گذارید، از تماشای ابهت و بزرگیِ بصیرت رومیان حیرت زده می شوید. بخش جنوبی این آمفی تئاتر، سالم ترین قسمت آن است و به شما اجازه می دهد تا حس نشستن در صندلی های مرتفع و تماشای نبرد جنگجویان در پایین را تجربه کنید.

شما می توانید به ردیف های بالاتر بروید و از بالا به صحنه نبرد نگاه کنید. حتی می توانید راهی دو دالان زیرزمینی شوید که در گذشته محل نگهداری حیوانات، گلادیاتورها و دیگر افراد نگون بختی بود که آخرین لحظات عمر خود را پیش از انداخته شدن به صحنه نبرد سپری می کردند. آن ها نقش سرگرمی برای جمعیت انبوه را داشتند. اینجا مکانی است که بسکمک آخرین لحظات تنهایی خود را در آن می گذراندند و به صدای 35,000 نفری گوش می دادند که خواهان ریخته شدن خونشان بودند.

موزه باستان شناسی

در فاصله یک کیلومتری تا آمفی تئاتر الجم، موزه ای برای نمایش آثار خارق العاده از کاشی ها و موزاییک های رومی وجود دارد. تمامی این موزاییک ها به زیبایی رنگ شده اند و در شرایط بسیار خوبی به نمایش درآمده اند. یکی از این آثار برجسته، صحنه هایی از نبرد گلادیاتورها در کولوسئوم را به تصویر می کشد. در انتهای موزه، خانه آفریقا قرار گرفته است؛ یک ویلای رومی متعلق به سال 170 میلادی در قلب الجم که در دهه 1990 کشف شد و حالا برای نمایش به اینجا آورده شده است.

خانه آفریقا نام خود را از یک طرح موزاییکی به عاریت گرفته که الهه آفریقا، زنی جوان و ترشرو، را به تصویر می کشد. این زن نمادی برای بخش های آفریقایی تحت سلطه روم باستان است.

در پشت خانه آفریقا، محوطه ای قرار گرفته است که ویلاهای رومی در آنجا کشف شده اند. می توان در میان این خرابه ها قدم زد و از تماشای برخی آثار موزاییکی در این محل لذت برد.

محوطه باستان شناسی الجم

درست در آن سوی موزه، محوطه باستان شناسی الجم قرار گرفته است؛ جایی که آثار موزاییکی موزه از آنجا کشف شده اند. برخی از این آثار در همین محل باقی مانده اند. به طور ویژه، خانه طاووس و خانه سولرتیانا (Sollertiana) هر دو از موزاییک هایی زیبا بهره می برند که همچنان در کف خانه ها به چشم می خورند.

در آن طرف خیابان و آن سوی ریل راه آهن، یک آمفی تئاتر کوچک، متعلق به قرن اول پیش از میلاد، دیده می شود. بین این آمفی تئاتر و آمفی تئاتر اصلی شهر، بقایای بیشتری از دوران تیسدروس باستان، همراه با خرابه هایی از خانه های بزرگ و یک حمام رومی وجود دارد.